Children's literature and untranslatability. A comparison of Polish translations of "Peter Pan and Wendy" by James M. Barrie

Przedmiotem niniejszej pracy jest porównanie trzech polskich przekładów powieści Jamesa M. Barriego pt. „Peter Pan and Wendy” w kontekście problemu nieprzekładalności. Analiza wybranych aspektów procesu przekładu jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy literatura dziecięca jest przekładalna i czy stopień tej przekładalności jest inny niż w przypadku literatury dla dorosłych. Na pracę składają się cztery części. W rozdziale pierwszym przedstawiono literaturę dziecięcą jako szczególny gatunek literacki oraz omówiono rozwój badań nad jej przekładem. Rozdział drugi poświęcony jest kwestii nieprzekładalności. Zaprezentowano definicje tego zagadnienia, proponowane typologie oraz argumenty przemawiające za i przeciw istnieniu nieprzekładalności. Omówiono również miejsce nieprzekładalności w badaniach nad tłumaczeniem literatury dziecięcej. Rozdział trzeci rozpoczyna się od krótkiego opisania książki „Peter Pan and Wendy” oraz jej autora, a także istniejących polskich przekładów. Zasadnicza część tego rozdziału to praktyczna analiza wybranych elementów kulturowych (imiona i pseudonimy, jednostki monetarne i metryczne, kulinaria, elementy życia codziennego i język piracki) oraz leksykalno-stylistycznych (neologizmy, partie wierszowane, deminutywy, rejestr językowy). Pracę kończy rozdział podsumowujący, w którym omówiono wnioski wyciągnięte z analizy oraz zaproponowano dalsze kierunki badań.The subject of the thesis is a comparison of three Polish translations of James M. Barrie’s “Peter Pan and Wendy” in the light of the idea of untranslatability. The following analysis of selected aspects of translation attempts to assess the translatability of children’s literature and determine whether the level of the translatability is different from literature for adults.The thesis consists of four parts. The first chapter presents an overview of children’s literature as a special genre and discusses the current state of research in the field of children’s literature translation studies. The second chapter focuses on the idea of untranslatability and introduces definitions, typologies as well as arguments in support and rejection of the existence of untranslatability. The first part of the third chapter discuses the novel “Peter Pan and Wendy”, its author and Polish translations. The second part of the chapter is a detailed analysis of selected cultural and lexical elements in three specific Polish translations. Conclusions and further possible areas of research are described in the last part of this thesis